สำรวจและทำความเข้าใจตนเองผ่านนพลักษณ์ (Enneagram) คุณเป็นคนลักษณ์ไหนใน 9 ลักษณ์?
- แคทรียา มาลาศรี
- 14 ต.ค. 2563
- ยาว 2 นาที
ฉันเป็นคนประเภทไหนกันนะ? 🤔 ทำไมคนนี้ถึงคิดแบบนี้ละ? ทำไมคนนี้ถึงทำแบบนี้กันนะ?
ชวนทุกคนมาทำความรู้จัก “นพลักษณ์ (Enneagram)” ศาสตร์ทางจิตวิทยา เพื่อการเข้าใจตนเองและผู้อื่น เรียนรู้แนวคิดเบื้องหลังของพฤติกรรมของคนทั้ง 9 แบบ คุณเป็นลักษณ์ไหนใน 9 ลักษณ์ ค้นพบจุดแข็ง ค้นหาจุดอ่อนและแนวทางในการพัฒนาตนเอง ไปดูกันเลยย!👇💛💙
นพลักษณ์ ในภาษาอังกฤษ คือ Enneagram ( เอ็นเนียแกรม) หรือ 9 Type คือศาสตร์ที่ใช้แบ่งคนออกเป็น 9 แบบ โดยแบ่งตามลักษณะของกระบวนการหรือวิธีคิด วิธีการมองโลก กลไกการป้องกันตัว กิเลสหรือแรงขับในตัว 👫
.
นพลักษณ์ถือเป็นศาสตร์ที่มุ่งทำให้ผู้ที่ศึกษาเข้าใจตัวเอง ทั้งด้านบวกและด้านลบ เข้าใจมุมมองที่แต่ละคนใช้มองสิ่งต่าง ๆ และทำให้รู้เท่าทันความคิด ความรู้สึกและแรงขับที่มีอยู่ในตัว เพื่อเป็นพื้นฐานนำไปสู่การยกระดับจิตใจและพัฒนาตนเองอย่างมีประสิทธิภาพ
.
นพลักษณ์แบ่งลักษณ์ทั้ง9 ลักษณ์ ออกเป็น 3 ศูนย์ คือศูนย์ท้อง (ใช้ความคิด) ศูนย์ใจ (ใช้ความรู้สึก) และศูนย์หัว (ใช้สัญชาติญาณ) ซึ่งแต่ละศูนย์จะมีลักษณะพื้นฐานที่แตกต่างกันไป
.
🔸 ศูนย์ท้อง ได้แก่ ลักษณ์ 8, 9, 1
มักใช้สัญชาติญาณในการตอบสนองต่อสิ่งต่าง ๆ รับรู้ละตอบสนองโลกผ่านการกระทำ ต้องลงมือปฏิบัติก่อนจึงจะมั่นใจ
.
🔸 ศูนย์ใจ ได้แก่ ลักษณ์ 2, 3, 4
มักไวต่อความต้องการหรืออารมณ์ของผู้อื่นและมักตอบสนองต่ออารมณ์นั้นและความต้องการนั้นทั้งที่รู้ตัวและไม่รู้ตัว มักให้ความสำคัญกับสัมพันธภาพและสนใจเรื่องภาพลักษณ์ คำนึงเสมอว่าผู้อื่นจะมองและรู้สึกกับตนอย่างไร
.
🔸 ศูนย์หัว ได้แก่ ลักษณ์ 5, 6, 7
ชอบใช้จินตนาการ มีความสามารถในการวิเคราะห์และเชื่อมโยงความคิด เป็นผู้ที่วางแผนอยู่ตลอดเวลา ชอบที่จะสร้างทางเลือกที่หลากหลาย ต้องการความมั่นคง ชัดเจน
คนลักษณ์ 1 มีความต้องการพื้นฐานคือ ความดีงาม สำหรับคนลักษณ์นี้จะมองสิ่งต่าง ๆ ด้วยมุมมอง ผิด-ถูก, ขาว-ดำ, สิ่งใดควร-ไม่ควร กระทำ ปรารถนาให้สิ่งที่ตนทำ ปราศจากข้อบกพร่อง และมักรู้สึกว่าต้องทำอะไร ๆมากกว่านี้อีก บางทีจึงพลัดผ่อนเพราะกลัวจะทำได้ไม่ดี และเป็นนักจัดการชั้นยอด เนื่องจากสามารถชี้จุดบกพร่องได้ทันทีและรู้ว่าต้องแก้ไขอย่างไร จึงจะถูกต้องและสมบูรณ์แบบ
.
📍 จุดอ่อน : อาจตัดสินคนอื่นได้ง่าย เครียดง่าย กังวลว่าจะไม่ดีพอ ไม่พอใจตนเอง หงุดหงิดกับความไม่ถูกต้อง
📍 จุดแข็ง : จริงจัง ทุ่มเท รับผิดชอบ มีอุดมคติ พยายามปรับปรุงตนเอง ใส่ใจรายละเอียด
💥 คน 1 ควรพัฒนาอะไร? : ควรฝึกความยืดหยุ่น และลดความตึงเครียด ลดการตัดสินตนเองลง
คนลักษณ์ 2 มีความต้องการพื้นฐานคือ การใส่ใจและดูแลผู้อื่น อุทิศตนเพื่อสนองความต้องการของคนสำคัญ เพื่อให้ได้รับความรักและเป็นคนสำคัญที่คนอื่นขาดไม่ได้ มักจะเปลี่ยนแปลงตยเองไปตามคนใกล้ชิด จนละเลยความต้องการของตนเอง คนลักษณ์นี้จะไวต่อความต้องการและความรู้สึกของผู้อื่น สามารถให้ในสิ่งที่ผู้อื่นต้องการได้เพื่อความสำเร็จและความผาสุก
.
📍 จุดอ่อน : น้อยใจ/ โกรธง่ายเมื่อไม่ได้รับการตอบสนองจากคนสำคัญ อาจถูกมองว่าเป็นคนทำดีเพื่อหวังผลตอบแทน บางครั้งอาจเหนื่อยจากการที่ต้องดูแลคนอื่นตลอดเวลา
📍 จุดแข็ง : พึ่งพาได้ ใส่ใจคนรอบข้าง ชอบให้ความช่วยเหลือ ควบคุมหรือจัดการคน/ เรื่องต่าง ๆ ได้ดี
💥 คน 2 ควรพัฒนาอะไร? : สำรวจและตอบสนองความต้องการของตนเองบ้าง ทำตามใจตัวเอง นึกถึงตนเอง ฝึกจัดการอารมณ์อ่อนไหวและความขี้น้อยใจในตัว
คนลักษณ์ 3 ความต้องการพื้นฐานคือความสำเร็จและการเป็นที่ยอมรับจากสังคม ลักษณ์นี้จะต่อสู้สุดชีวิตเพื่อความสำเร็จ เพื่อให้ได้มาซึ่งสถานภาพและการยอมรับ มีนิสัยชอบแข่งขัน หรือท้าทายความสามารถของตนเองมากกว่าจะคิดเอาชนะผู้อื่น สามารถปรับตัวให้เป็นไปตามบทบาทต่าง ๆได้เป็นอย่างดี มุ่งมั่นในการทำงาน มักผลักดันตนเองและทีมให้ทำตามเป้าหมาย มีภาพในหัวชัดเจน แต่บางครั้งก็สนใจเป้าหมายจนไม่สนใจคนอื่น
📍 จุดอ่อน : ด้วยพื้นฐานเป็นคนรวดเร็ว จึงอาจจะตำหนิคนที่ทำงานช้า หรือทำงานไม่มีประสิทธิภาพ หลายครั้งถูกมองว่าเป็นคนทะนงตน ใฝ่สำเร็จเกินไปจนบางครั้งเครียด อยู่กับความล้มเหลวไม่ได้
📍 จุดแข็ง : มุ่งมั่น ทะเยอทะยาน สนใจเป้าหมาย ชัดเจน มีความคิดริเริ่ม ทำงานหลายอย่างได้พร้อม ๆกัน
💥 คน 3 ควรพัฒนาอะไร? : เปิดใจยอมรับความล้มเหลว ความพ่ายแพ้ ทำความเข้าใจว่าความสำเร็จไม่ได้หมายถึงเป้าหมายเสมอไป อาจหมายถึงสิ่งที่ได้เรียนรู้ระหว่างทาง
คนลักษณ์ 4 มีศักยภาพในการเข้าถึงศิลปะ ความงามและสามารถสร้างสรรค์สิ่งต่าง ๆได้ดี ไวต่อความรู้สึกทั้งของตนเองและผู้อื่น มักมีอารมณ์อ่อนไหวและละเอียดอ่อน มีความเอื้ออาทร คนอื่นมักมองว่าเป็นคนที่มีความคิดสร้างสรรค์ มีเอกลักษณ์ มีศิลปะในหัวใจ มักเปรียบเทียบตนเองอยู่ตลอดเวลา
.
📍 จุดอ่อน : อารมณ์อ่อนไหว เศร้าง่าย อิจฉาง่าย จมกับความทุกข์ มักเปรียบเทียบตัวเองกับคนอื่น หลายครั้งมักมีความรู้สึกโดดเดี่ยว
.
📍 จุดแข็ง : ความคิดสร้างสรรค์ มีความเป็นศิลปิน ไม่เกรงกลัวอารมณ์แรง ๆ ทำความเข้าใจผู้อื่นได้อย่างลึกซึ้ง
.
💥 คน 4 ควรพัฒนาอะไร? : หลีกเลี่ยงการปล่อยความคิดไปกับอารมณ์และหลีกเลี่ยงการเปรียบเทียบตนเองกับผู้อื่น
คนลักษณ์ 5 มักหลบเลี่บงภาวะที่ต้องเกี่ยวข้องกับอารมณ์ทุกชนิด ดำเนินชีวิตโดยวางตัวอยู่ห่าง ๆ เฝ้าจับตาสังเกตการณ์มากกว่านำตัวเองเข้าไปเกี่ยวข้องตรง ๆ เป็นคนที่ชอบความเป็นส่วนตัวมาก โปรดปรานการหาข้อมูล มักแบ่งแยกชีวิตออกเป็นส่วน ๆ ถึงจะไม่ชอบตารางระเบียบที่ตายตัว แต่ก็ชอบรู้เรื่องล่วงหน้าว่าใครคาดหวังอะไรจากตนเอง เป็นผู้ที่ตัดสินใจและเป็นนักคิด นักสร้างสรรค์ ขณะเดียวกันก็เป็นคนที่หวงเวลาของตนเอง
.
📍 จุดอ่อน : เนื่องจากสามารถแยกอารมณ์และเหตุผลได้อย่างชัดเจน จึงอาจถูกมองว่าเป็นคนตัดขาดจากอารมณ์ความรู้สึก ลึก ๆ แล้วเป็นคนที่มีความกลัวซ่อนอยู่ ขี้อาย อ่อนไหวต่อการถูกวิพากษ์วิจารณ์
.
📍 จุดแข็ง : รวบรวมข้อมูลได้ดี สามารถใช้ตรรกะและการวิเคราะห์ได้ดี มองเห็นความเชื่อมโยงของสิ่งต่าง ๆ และควบคุมอารมณ์ได้ดี
.
💥 คน 5 ควรพัฒนาอะไร? : เปิดใจยอมรับการถูกวิจารณ์จากคนรอบข้างแล้วนำไปพัฒนาตนเอง เปิดใจรับการสานสัมพันธ์จากคนรอบข้างบ้าง
คนลักษณ์ 6 มีมุมมองต่อโลกว่าเต็มไปด้วยอันตรายและความไม่แน่นอน จึงพยายามมองหาสิ่งที่จะทำให้รู้สึกมั่นคง ปลอดภัย มักจะไม่มองปัญหาความผิดพลาดเท่านั้น แต่จะมองส่าจะป้องกันอันตรายอย่างไร ความเป็นลักษณ์ 6 จะแสดงออกได้ 2 ลักษณะคือแบบที่พุ่งเข้าชนอันตราย และแบบที่พยายามหลีกเลี่ยงสิ่งคุกคามให้ปลอดภัย หากทำให้ลักษณ์นี้ไว้วางใจได้ เขาจะกลายเป็นมิตรที่ซื่อสัตย์ ร่วมเป็นร่วมตายได้
.
📍 จุดอ่อน : วิตกกังวล คิดลบ หวาดระแวง กังวลกับสิ่งที่ยังมาไม่ถึง มักจะคิดในทางลบไว้ก่อน คนมักจะมองว่าเป็นพวกชอบต่อต้าน เพราะมักจะทำตัวเป็นฝ่ายค้าน
.
📍 จุดแข็ง : มองเห็นสิ่งที่ผิดพลาดได้ไว วิเคราะห์และวางแผนได้ดี มีความคิดที่เฉียบขาด ซื่อสัตย์ จงรักภักดี มีคุณธรรม
.
💥 คน 6 ควรพัฒนาอะไร? : ลดความวิตกกังวลลง ปรับมุมมองว่าสิ่งต่าง ๆ ไม่ได้อันตรายไปซะทั้งหมด ฝึกเชื่อมั่นในความสามารถตนเอง
คนลักษณ์ 7 สนใจเรื่องทางเลือก มีแผนในหัวตลอดเวลาเพราะความกลัวพื้นฐานคือความกลัว กลัวการถูกจำกัดและความเจ็บปวด พยายามหลีกเลี่ยงความเจ็บปวดอยู่ตลอดเวลา มักจะพาตัวเองไปอยู่ในที่ ๆ น่ารื่นรมย์ คนภายนอกจึงมักมองว่าคนลักษณ์นี้ชีวิตดูจะมีแต่สิ่งดี ๆ มักใช้เวลาไปกับการวางแผน วาดภาพอนาคตที่น่าตื่นเต้น เป็นคนที่มองโลกในแง่ดี เชื่อว่าทุกปัญหามีทางออก กระฉับกระเฉงและหลบหลีกเก่ง
.
📍 จุดอ่อน : อยู่กับอนาคตมากกว่าปัจจุบัน เนื่องจากมีแผนสำรองและชอบสร้างทางเลือก ทำให้หลาย ๆครั้งอาจมองไม่เห็นปัญหาต่าง ๆ ที่เกิดขึ้น ตามใจตนเอง และบางครั้งมักละเลยความรู้สึกของผู้อื่น
.
📍 จุดแข็ง : มองโลกในแง่ดี มีความคิดสร้างสรรค์ ยืดหยุ่น แก้ปัญหาได้ดี กล้าได้กล้าเสีย มีพลังมาก
.
💥 คน 7 ควรพัฒนาอะไร? : เป็นคนที่ชอบความสนุกสนาน แต่เอาแน่เอานอนไม่ได้ จึงต้องฝึกวินัย หลีกเลี่ยงหรือพยายามไม่การผลัดวันประกันพรุ่ง
คนลักษณ์ 8 ไม่ชอบการถูกบงการและการถูกควบคุม มักคิดว่าต้องจัดการเรื่องที่คิดว่าไม่เป็นธรรม พยายามควบคุมสถานการณ์รอบตั ต้องการความชัดเจน ยืนหยัดเพื่อตนเองและผู้ที่ออ่นแอกวา แสดงอำนาจและความโกรธออกมาอย่างเปิดเผย ชอบความท้าทาย ชอบการเผชิญหน้า ไม่ต้องการแสดงความอ่อนแอภายในของตนออกมาให้ใครเห็นเพราะเกรงว่าคนอื่นจะมองว่าตนอ่อนแอ รู้เท่าทันความคิดของตนเอง
.
📍 จุดอ่อน : อาจถูกมองว่าเป็นคนรุนแรง ก้าวร้าว โผงผาง ใจร้อน เพราะมักแสดงอารมณ์ออกมาตรง ๆ
ยอมรับความอ่อนแอไม่ได้ .
📍 จุดแข็ง : คิดเร็ว ชัดเจน สัญชาติญาณดี ตรงไปตรงมา ปกป้องผู้อื่น ใจกว้าง มุ่งมั่น
.
💥 คน 8 ควรพัฒนาอะไร? : เปิดใจยอมรับความอ่อนแอของตนเอง ในบางสถานการณ์ควรฝึกควบคุมอารมณ์ตนเองให้ได้
คนลักษณ์ 9 มักให้ความสำคัญกับคนอื่นจนละเลยความต้องการของตนเอง มักวุ่นอยู่กับเรื่องที่ไม่สำคัญจนลืมเป้าหมายที่แท้จริงของตน ไม่กล้าปฏิเสธ มีความรู้สึกสองจิตสองใจ เพราะมองเห็นมุมต่าง ๆ ทุกมุมจนตัดสินใจยาก และมักไม่แน่ใจว่าตนเองต้องการอะไร แต่มักจะเป็นที่รักของเพื่อน ๆ เข้าใจผู้อื่นได้ดี มีความสามารถในการประสานคนกลุ่มต่าง ๆ ประณีประนอม มองปัญหาได้รอบด้าน
.
📍 จุดอ่อน : นึกถึงแต่เรื่องคนอื่น จนบางครั้งลืมเป้าหมายของตนเอง ไม่มีจุดยืน ไม่กล้าปฏิเสธจนอาจทำให้ตนเองเดือดร้อน มีความรู้สึกว่าตนเองไร้ค่า
.
📍 จุดแข็ง : มองสิ่งต่าง ๆ ได้รอบด้าน ซื่อตรง ไม่ปิดกั้น ทำตามระบบหรือแบบแผนได้ดี เข้ากับคนอื่นได้ง่าย
.
💥 สิ่งที่ควรพัฒนา : หาจุดยืนที่ชัดเจนให้ตัวเอง หันกลับมาสำรวจความต้องการของตนเอง ฝึกปฏิเสธในสิ่งที่เกินความสามารถ
ไม่มีลักษณ์ไหนดีหรือร้าย คนเราแค่มีมุมมองและวิธีคิดต่อสิ่งต่าง ๆ ที่แตกต่างกัน และนพลักษณ์เป็นทฤษฎีที่เน้นถึงทั้งสองด้านในตัวมนุษย์ คือ ศักยภาพและข้อจำกัด ทั้งยังแท้จริงแล้วจุดที่เป็นจุดอ่อนหรือข้อจำกัดนั้น ในทางตรงกันข้ามก็คือลักษณะที่เป็นจุดแข็งหรือพรสวรรค์ในตัวของแต่ละคน
.
มีความเชื่อว่าแท้จริงแล้วในตัวเรามีลักษณ์ทั้ง 9 แต่จะมีลักษณ์เด่นประจำตัวของแต่ละคน และลักษณ์อื่น ๆ จะแสดงออกมาในสถานการณ์หรือสภาวะที่แตกต่างกันออกไป
เมื่อเราเข้าใจในลักษณ์ของเราแล้ว การนำจุดอ่อนมาทบทวนและพัฒนาตัวเองให้ดีขึ้น และเสริมจุดแข็งที่เป็นศักยภาพในตัวให้ดียิ่งขึ้นไปอีก ก็จะทำให้เราเข้าใจและพัฒนาตนเองได้อย่างตรงจุด เป็นคนเก่งและคนดีที่มีความสุขได้อย่างแน่นอน 💙💛
Writer, Katthareeya K.
Comments